ورود اهل ایمان به مطالعة علمی دین؛ آیا ممکن است؟

author

  • حسن بلند استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان
Abstract:

رواج تعاریف ساده‌انگارانه از علم در میان بسیاری از پیشگامان علوم اجتماعی مانند فروید سبب شد تا انبوهی از معتقدات ملحدانه و فلسفی با برچسب علم‌بودگی، جواز ورود به مطالعه علمی دین را بیابند و به‌عنوان شناخت‌های معتبر و بی‌طرفانه معرفی شوند. اگر بتوان به‌گونه‌ای حقیقتاً بی‌طرفانه، درباره دین به تولید دانش تجربی پرداخت، آنگاه سخن از ورود اهل ایمان به دایره مطالعه علمی دین بی‌وجه نخواهد بود. اگر «انسان مؤمن مدرن» از ورود به دایره مطالعه علمی دین ناگزیر باشد، باید مبانی، تلویحات و پیامد‌های چنین ورودی را نقادانه بررسی کند. در این نگاشته تلاش می‌شود تا با معرفی و تبیین شرط «بی‌طرفی پیشینی نسبت به حقیقت دین» نشان داده شود که از چهار وجه حقیقت، منشأ، معنا و کارکرد دین، تحقیق علمی تنها می‌تواند به پژوهیدن کارکرد دین بپردازد. اما حتی حصر فعالیت علمی به کارکردپژوهی نیز از دیدگاهی مؤمنانه، تهی از برخی آسیب‌ها نیست. در نهایت شاید بهترین گزینه مؤمنان در این عرصه همان دشوارترین گزینه باشد یعنی درانداختن طرحی نو از علم دین؛ علمی به‌راستی بی‌طرف که هم در اعتبار چیزی کم از علوم طبیعی نداشته باشد و هم در شناخت دین و معنویت از روایی بیشتری برخوردار باشد. اگر پدیدایی چنین علمی امکان‌پذیر باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ورود اهل ایمان به مطالعه علمی دین؛ آیا ممکن است؟

رواج تعاریف ساده انگارانه از علم در میان بسیاری از پیشگامان علوم اجتماعی مانند فروید سبب شد تا انبوهی از معتقدات ملحدانه و فلسفی با برچسب علم بودگی، جواز ورود به مطالعه علمی دین را بیابند و به عنوان شناخت های معتبر و بی طرفانه معرفی شوند. اگر بتوان به گونه ای حقیقتاً بی طرفانه، درباره دین به تولید دانش تجربی پرداخت، آنگاه سخن از ورود اهل ایمان به دایره مطالعه علمی دین بی وجه نخواهد بود. اگر «انس...

full text

آیا دیدنِ نغمه‌های موسیقایی ممکن است؟

این مقاله نخستین مقاله‌ای است که با هدف آشتی‌دادن موسیقی‌دانان ایرانی با مفاهیم فیزیکی حاکم بر پدیده‌های موسیقایی می‌نویسم. در این مقاله به یک نغمه‌ یا نت ‌پرداخته می‌شود. نغمه کوچک‌ترین واحد تشکیل‌دهنده‌ی یک قطعه‌ی موسیقی است. نغمه‌ی بیش‌تر سازها نغمه‌های مرکبی هستند که می‌توان آن‌ها را متشکل از نغمه‌های ساده‌‌ای به‌نام هماهنگ‌ها تصور کرد. در این مقاله نشان داده خواهد شد که چگونه به‌کمک ریاضیا...

full text

آیا عرفان نظری ممکن است؟

عرفان نظری از علومی است که در حدود قرن هفتم هجری در جهان اسلام، عمدتا به ابتکار محیی الدین ابن عربی شکل گرفت و از آن زمان تاکنون در حوزه های معنوی و حِکمی اسلامی مطرح بوده است. این علم عهده دار ارائهٴ جهان بینی عرفانی است و در آن یافته های شهودی عرفا تجزیه و تحلیل و احیانا بر دعاوی آنان استدلال عقلی یا نقلی می شود. اما استخراج یک جهان بینی نظری از تجربه های عرفانی، هنگامی میسر است که اولا شهود ع...

full text

آیا دیدنِ نغمه های موسیقایی ممکن است؟

این مقاله نخستین مقاله ای است که با هدف آشتی دادن موسیقی دانان ایرانی با مفاهیم فیزیکی حاکم بر پدیده های موسیقایی می نویسم. در این مقاله به یک نغمه یا نت پرداخته می شود. نغمه کوچک ترین واحد تشکیل دهنده ی یک قطعه ی موسیقی است. نغمه ی بیش تر سازها نغمه های مرکبی هستند که می توان آن ها را متشکل از نغمه های ساده ای به نام هماهنگ ها تصور کرد. در این مقاله نشان داده خواهد شد که چگونه به کمک ریاضیات و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 27

pages  7- 31

publication date 2014-12-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023